To the wise One

«Хрустальные мечты детства
вдребезги разбились
о чугунную жопу действительности»


ცნობილია, რომ ასაკთან ერთად ადამიანი, საბედნიეროდ თუ საუბედუროდ, იცვლება. ამიტომ, არცაა გასაკვირი, რომ დროის მსვლელობასთან ერთად მას ფასეულობებიც ეცვლება, ჯერ იმიტომ, რომ სანამ არ აქვს, თავში უდებენ და მერე უკვე ამ ჩადებულებს ან ცვლის, ან კიდევ ავსებს.

შენ კიდევ უკვე ყველაფერი წინასწარ იცოდი. როგორი გასაკვირიც არ უნდა ყოფილიყო - როდესაც გაგიცანი, შენ უკვე ყველაფრის თქმა და გაზიარება შეგეძლო ჩემთვის, მე კი ნელ-ნელა ვისრუტავდი შენს სიბრძნეს, იმიტომ რომ თავიდან უბრალოდ არ შემწევდა იმის უნარი, სრული მოცულობით გამეთავისა შენი ცოდნა. Ironically enough, შენ ეგეც კი იცოდი.

თუმცა, შენით ამას უარყოფ. მეუბნები, რომ არ ხარ იმდენად ახალგაზრდა, რომ ყველაფერი იცოდე და ამით მიმანიშნებ, რომ ჩემი ახალგაზრდობიდან გამომდინარე, საკუთარი სიბრძნით უკვე გავსებული ვარ და თავისუფალი ადგილი აღარ დამრჩა. მაგრამ მინდა გითხრა რომ დაბერება იმაზე ადრე დავიწყე, ვიდრე შენ გგონია, ჯერ კიდევ ბავშვობაში. მაშინ პირველად ვიგრძენი ღალატის სიმწარე და მახსოვს, შენ მითხარი, რომ ამაში არაფერია გასაკვირი, რადგან ნამდვილი მეგობარი ყოველთვის გულში გირტყამს (და არა ზურგში). მტრებს კი ყოველთვის უნდა აპატიო, ვინაიდან ამით ყველაზე მეტად გაამწარებ. და საერთოდაც, სისულელეა დაყო ადამიანები ცუდებად და კარგებად - ისინი ან მომხიბლავნი, ან კიდევ გულისამრევნი არიან. მათი უმრავლესობა კი საერთოდ „სხვები“ არიან - მათი ფიქრები სხვათა მოსაზრებებია, მათი ცხოვრება - მიმიკრია და მათი ვნებები კი მხოლოდ ციტატებია.

მე გამეცინა - ასე დაიწყე შენ ჩემი ცხოვრებისეული გაკვეთილები. ირონიითა და ღიმილით მაჭმევდი კოვზ-კოვზ სიბრძნის მწარე მიქსტურას...

მერე მოვიდა პირველი ცდუნებები - ისეთი კი არა, ნაყინი ან შოკოლადი რომ მოგინდება და ფიქრობ, შეჭამო თუ არა სხვისი კუთვნილი წილი, არამედ ნამდვილი, გააზრებული. ღამეები რომ მათზე ფიქრობ და ვერ გადაგიწყვეტია, მიყვე თუ მაინც გაუძლო. და მაშინ, ჩემს მორალურ ტანჯვებს რომ უყურებდი, მახსოვს, შენი ჩვეული ღიმილით მკითხე - ნუთუ გგონია, რომ ცდუნებას მიყოლა სისუსტეა? მე გეუბნები, არსებობენ ისეთი საშინელი ცდუნებები, რომელთა მიყოლა სიძლიერეს, სიძლიერესა და დიდ გამბედაობას ითხოვსო. მეც ავდექი და გამოვიჩინე ასეთი და ვუკბიჩე ედემის ვაშლს.

სინანულმაც არ დააყოვნა. მაშინაც ჩემს გვერდით იყავი და დამამშვიდე. შენი თქმით, თვითგვემა ფუფუნებაა, რადგან როდესაც ჩვენ საკუთარ თავებს ვადანაშაულებთ, ისე ვგრძნობთ თავს, თითქოს სხვას ამის უფლება აღარ გააჩნია. გამოცდილება ხომ სხვა არაფერია, ვიდრე სახელი, რომელსაც დაშვვებულ შეცდომებს ვარქმევთ...

და მე ისევ გამეცინა და ცრემლები მოვიწმინდე...

მერე მოვიდა სრულყოფის დრო - პირველობის სურვილი. განსაკუთრებით პროფესიულ ასპარეზზე - წიგნებზე ტვინის მისხმა და ნაშრომებზე თენება. შენ კი ამას ყველაფერს შორიდან აკვირდებოდი და გეცინებოდა. მეუბნებოდი - დროდადრო გაიხსენე რომ მართალია, განათლება პატივსაცემი საქმეა, მაგრამ არაფერია ისეთი ცოდნად ღირებული, რაც შესაძლებელია ნასწავლ იქნეს...

სიყვარულის დროც მოვიდა ჩემს ცხოვრებაში თავის დროზე. რაღა თქმა უნდა, შენც იქვე, მახლობლად იყავი მოკალათებული და ყოველ ახალ საფეხურზე ჩემი წაბორძიკების მერე დისტილირებულ სიბრძნეს მაწვდიდი - რომ მამაკაცი შეიძლება ნებისმიერ ქალთან იყოს ბედნიერი, სანამ არ უყვარს ის, ხოლო მას შემდეგ, რაც მის სიყვარულს შეწყვეტს, ყველაფერს გააკეთებს ქალისთვის, გარდა მისი სიყვარულის გაგრძელებისა. ზოგადად, ყოველთვის არის რაღაცა სასაცილო იმ ადამიანის ემოციებში, რომელიც ჩვენ უკვე აღარ გვიყვარს. ყველა ქალი ხომ საბოლოოდ დედმისს ემსგავსება და ეს მათი ტრაგედიაა, კაცი კი არც ერთი და ეს - მისი. და სწორედ ამიტომ ყველა ქალი იწყებს იმით, რომ ეწინააღმდეგება მამაკაცის ყურადღების ნიშნებს და ამთავრებს მამაკაცის უკან დახევის დაბლოკვით...

და აქაც, სიმწრის მიუხედავად, მაინც გამეცინა, იმიტომ რომ ირონია ზოგადად ასე მოქმედებს ადამიანზე...

ერთი პერიოდი პოლიტიკითაც დავინტერესდი. ვიფიქრე, ცოტა გავცდები საკუთარ ინდივიდუალიზმს და უფრო დიდ სურათს შევხედავ-მეთქი, შენ კიდევ კვლავ გაგეღიმა და მითხარი, რომ დემოკრატია სხვა არაფერია, თუ არა ხალხის ჟლეტა ხალხისვე მიერ ხალხის სახელით, პატრიოტიზმი კი მანკიერთა ღირსებაა.

და აი, მე, ჩემი ცხოვრების პირველ მესამედს (იმედია) ისე ვასრულებ, რომ შენს მიერ მოწოდებული ეს სიბრძნეები გავითავისე და შევისისხლხორცე. მათი სისწორის ყოველი განმტკიცებას ცხოვრებისეულ გზაზე უკვე სიმწარე აღარ მოაქვს, არამედ ჩემთვისაც უკვე ღიმილი. მეც მეღიმება და ვუფიქრდები, ნუთუ მეც, შენი თქმის არ იყოს, ცინიკოსი გავხდი და კი ვიცი ყველაფრის ფასი, მაგრამ არაფრის ღირებულება?!

და ყველა ბავშვობისდროინდელი ჭეშმარიტი და ლამაზი იდეალი მართლაც და მოკვდა?!

შენ კიდევ აქაც გამიღიმე და მითხარი, რომ ნებისმიერ დროს, როდესაც ადამიანები გეთანხმებიან, შენ გიჩნდება შეგრძნება რომ მტყუანი ხარ...

და საერთოდაც, არის რაღაც საშინლად სულისშემზარავი ამ თანამედროვე ტკივილისადმი თანაგრძნობაში. ადამიანმა უნდა უთანაგრძნოს ფერს, სილამაზეს, სიცოცხლეს. რაც უფრო ნაკლები ითქმის ცხოვრებისეულ სიმწარეზე, მით უკეთესი...

და მე ისევ მეღიმება...

ოღონდაც სიმწრით და ირონიულად კი არა,

არამედ გულით...

და პარიზში, პერ ლაშეს სასაფლაოზე ტუჩსაცხს ვისმევ, რომ კიდევ ერთი მსუქანი ნაამბორალი დავატყო შენს უზარმაზარ საფლავის ლოდს.

იმიტომ რომ შენ ყველაზე ბრძენი ხარ ჩემთვის,

საყვარელო

ოსკარ უაილდო...

აღმატებით ხარისხში

მემგონი გამეხსნა შთაგონება.

რაც დავბრუნდი სამშობლოში, შევამჩნიე, რომ საგრძნობლად მოვუკელი წერას. რა თქმა უნდა, აღნიშნულის მიზეზად ყოველთვის შემიძლია დავასახელო დროის არქონა (რაც აბსოლუტურად მართალია), კომპიუტერთან ჯდომის იშვიათობა (არანაკლებ) და სახლში ხალხმრავლობა, რაც კონცენტრირების საშუალებას არ მაძლევს (ასევე). მაგრამ უმთავრესი მიზეზი, ვფიქრობ, მაინც გამქარალი შთაგონებაა...

და რა ვუყო რომ შთაგონება, რომლიც ხანდახან მეწვევა ხოლმე, ძირითადად ისეთ საკითხებს უკავშირდება, რომლებიც ახალ ასპექტში დავინახე სამშობლოში წელიწადნახევრიანი არყოფნის შემდეგ. არ მინდა ამას ეროვნულ-ნაციონალური ნიშანი მივცე, იმიტომ რომ ღრმად მჯერა, ეს არაფერს შუაშია. უფრო, ვფიქრობ, სოციალური ფაქტორის ბრალია. მაგრამ ამაზე ჯობია სხვა დროს ვისაუბრებ, თუ მექნება საერთოდ საშუალება და უნარი იმისა, რომ ეს უდიდესი „კონცეპტი“ რამენაირად განვიხილო.

ახლა კი ვუბრუნდები საწყისს - შთაგონებას. იგი მომაწოდა აბსოლუტურად შემთხვევითმა ფრაზამ, რომელიც სულ რაღაც ერთი საათის წინ გავიგონე დერეფანში. ორი ჩემი თანამშრომელი ხმაურიანი პროშნისა და ურთიერთმოკითხვის ფონზე, აჟღერებნენ რა მოზღვავებულ ემოციებს, უნისონში წარმოთქვეს შემდეგი წინადადება - „ვაიმე, როგორ საშნლად მომენატრე!!!“.

თითქოს, ერთი შეხედვით, ჩვეულებრივი ფრაზა, რომელიც აბსოლუტურად ყოველდღიურად ყოველ ჩვენთაგანს გაუგია და ზედმეტი ყურადღება არც კი მიუქცევია. რა მოხდა.

ჩემში კი მან რაღაც უცნაური გაღიზიანება გამოიწვია.

რომ მივხვდი, რომ გავღიზიანდი, გამიკვირდა.

და რომ გამიკვირდა, დავინტერესდი - რატომ?

და ვიფიქრე - ხომ შეიძლება იმიტომ, რომ ზუსტადაც არ უნდა იყოს ეს ფრაზა ასე „ყოველდღიურად“ გასაგონი?!

დავიჯერო, მარტო მე მეჩვენება რომ ჩემს ირგვლივ ხალხი გადამეტებულად აღიქვამს, გამოხატავს და აფასებს საკუთარ და სხვის ემოციებს?!

ასეთი მაგალითები უამრავია:

ყველას გაგიჟებამდე ენატრება, უყვარს, მოსწონს, სძულს და ეზიზღება სხვა ადამიანები ან თუნდაც უბრალო მოვლენები...

ყველა გრძნობა, რაც გააჩნია ჩემს ირგვლივ მოტრიალე ადამიანებს, არის მარადიული და აბსოლუტური. თუ სიყვარულია - კუბოს ფიცრამდეა... თუ ცრემლია - უშრეტია... თუ მონატრებაა - სიგიჟემდეა... თუ სიძულვილია - სამისდღემშიოა... თუ გლოვაა - საუკუნოა...

ყველა ისე ადვილად აპელირებს ამ იდეალური ცნებებით (და რაც მთავარია, დერეფანში ან ფინჯან ყავაზე), უბრალოდ მიკვირს, საიდან გააჩნიათ ამხელა სულიერი მარაგები... და მათ ფონზე თავი ძალიან უმნიშვნელო, ნაცრისფერი და მდაბიო მეჩვენება...

მე პირადად ცხოვრებაში მონატრება რეალურად სულ 5-6ჯერ თუ მიგრძვნია. ჩემი სიძულვილი სიყვარულზე ბევრად უფრო წარმავალი გამოდგა. ყველაზე მძიმე ცხოვრებისეულ ტრაგედიასაც კი, რაც ცხოვრებაში განმიცდია, ისე გადავიტანე, რომ ღამე თეთრად არ გამითენებია...

ვიტყოდი, ეს ყველაფერი ცინიზმის ბრალიაო, მაგრამ ცინიკოსებად, მოგეხსენებათ, არ იბადებიან, ცინიკოსები ხდებიან... ხოდა დავიჯერო მე გენეტიკურ-ქრონიკული დეფექტით დავიბადე?!

რა თქმა უნდა, ვიცი რომ არ არის ასე. საიდან ვიცი? თუნდაც იქიდან, რომ სხვა ადამიანებისაგან ხანდახან, ჩუმად და მალულად, გამიგია, რომ აღარ შეუძლიათ აიტანონ ეს ფარისევლური ყოვლისმომცველი შეთქმულება და კივილი უნდებათ ამგვარი შაბლონური და არაფრისმთქმელი ფრაზების გაგონებაზე. და თუნდაც იქიდან, რომ აღნიშნულზე ჩემ ერთ-ერთ უსაყვარლეს მწერლებს, ძმებს სტრუგაცკებს, დაუწერიათ თავიანთ გენიალურ ნაწარმოებში «Град Обреченный»:

Особенно я ненавижу, когда вечностями швыряются. Братья навек. Вечная дружба. Навеки вместе. Вечная слава...

Откуда они все это берут?

Что они видят вечного?!