Alfama/Bairro Alto

აქ, როგორც ლისაბონის ნებისმიერ სხვა ადგილას, ყველაზე ადვილად და სწრაფად მეტროთი მოხვდებით. ვიცი, ტურისტები და მათი გიდები დაჟინებით შეეცდებიან მოგხიბლონ ტრამვაებით, მაგრამ მე თუ მენდობით, მაინც მეტრო ჯობია. ჯერ მარტო იმიტომ, რომ სწორედ მეტროში ყველაზე მეტ ადგილობრივ მაცხოვრებელს დაინახავთ, ყველაზე ადვილად ამოიცნობთ მათ სახეებზე აღბეჭდილ ემოციებსა და საფიქრალს და საკუთარ თავსაც უფრო ადვილად გათქვიფავთ ხალხის ორომტრიალში. მოკლედ და კონკრეტულად - მეტრო 4eva!

ყველაზე მოსახერხებელი სადგური ჩვენთვის Baixa/Chiado-ა. როგორც კი ამოვალთ ესკალატორზე, წესით ჩვენს პირდაპირ უნდა დავინახოთ აღმართი, რომლის გაყოლების შემთხვევაში ადვილად მივადგებით დღევანდელი გასეირნების პირველ დანიშნულების პუნქტს - Se de Lisboa-ს, ანუ ლისაბონის საკათედრო ტაძარს, რომელიც ამავე დროს ქალაქის უძველეს ნაგებობას წარმოადგენს. აქვე გირჩევთ მოემზადოთ - დღევანდელი ჩვენი გზა, წინანდელისაგან განსხვავებით, უმეტესად აღმართში მიდის და სუნთქვის დაზოგვა მოგვიწევს. არადა როგორ გინდა ეს მოახერხო, როდესაც გზად აი ასეთი გასაოცარი შენობები და ქუჩები შემოგვხვდება?

Alfama პირადად ჩემი ერთ-ერთი უსაყვარლესი უბანია ლისაბონში. ამავე დროს, ის ყველაზე ძველიცაა და მავრების ბატონობის პერიოდში ქალაქის გულს წარმოადგენდა. ეტყობა კიდეც - აქ თითქმის ყოველი მეორე სახლია მოპირკეთებული ნაირ-ნაირი ფილებით, ქუჩები ვიწრო და მიკიბულ-მოკიბულია, ფანჯრები კი - დარაბებიანი. კათედრალიც, გარკვეულწილად, თითქოს ინარჩუნებს რაღაცას აზიურს ამ ადგილას ადრე მდგარი მეჩეთისაგან, მიუხედავად იმისა, რომ კათოლიკურია. გარედან იგი ჩემი საყვარელი ფერის - ქვიშისფერისაა და მძიმედ, მასიურად დაჰყურებს ირგვლივ მდებარე დანარჩენ შენობებს. ვიტყოდი, რომ ადრეული გოთიკის სტილშია აგებული, მაგრამ, აშკარაა, რომ თითქოს და მარტივი ფასადის მიუხედავად, მასში ათასი არქიტექტურული გავლენა იგრძნობა.

კათედრალის ინტერიერი ექტერიერთან შედარებით საკმაოდ კონტრასტულია. თუ გარედან იგი მასიურობის ასოციასიას აღძრავს, შიგნიდან უფრო ჰაეროვანი და ცაში აშვერილია, სიბნელის და მიუხედავად. განსაკუთრებით საინტერესოა ცენტრალური ნაწილის ირგვლივ გაშენებული გალერეა, რომელშიც პატარა ნახევარნიშებში საინტერესო ქანდაკებიანი საფლავებია განლაგებული (მე განსაკუთრებით აი ეს მომეწონა, გეგონება, ეს ქალი უბრალოდ ტახტზე წამოწოლილა და რიმე მოდურ ჟურნალს კითხულობსო) და ასევე ე.წ. შიდა ეზო, რომელშიც დღემდე არქეოლოგიური გათხრები მიმდინარეობს. თუ გინდათ და არ გეზარებათ, შეგვიძლია ყოველ კუთხე-კუნჭულში მიმაგრებული საინფორმაციო დაფების შინაარს გავეცნოთ, რომ უკეთესად გავიგოთ, თუ რა და როგორ ხდებოდა ამ მდიდარი ისტორიის მქონე ადგილას.

როდესაც აღნიშნული მოგვწყინდება ან დავამთავრებთ, მოემზადეთ კიდევ ერთი მარშ-სროლისათვის აღმართში. ამჯერად ჩვენ ვნახავთ ლისაბონისათვის ძალიან დამახასიათებელ ადგილთაგან ერთ-ერთს - Miradouro de Santa Luzia-ს. საერთოდ, ეს miradouro-ები, ფილებიან სახლებთან ერთად, ლისაბონის ყველაზე დამახასიათებელი ნიშნებია ალბათ - თავად ეს ცნება სიტყვასიტყვით ითარგმნება როგორც „ხედის წერილი“ და როგორც ადვილად მიხვდებით, მთაგორებზე განლაგებული მდინარისპირა საპორტო ქალაქის ყველაზე შთამბეჭდავ ხედებს გვპირდება. ასეთს კიდევ არაერთს ვნახავთ, მაგრამ ეს ჩემთვის განსაკუთრებით საყვარელია - ჯერ მარტო ისევ და ისევ იმის გამო, რომ ლურჯი ფერის ფილებითაა მოპირკეთებული. მერე იმიტომ, რომ ნაკლებად ტურისტულია და ძირითადად, აქ ადგილობრივი ახალგაზრდა წყვილები ბუდობენ და მესამე იმიტომ, რომ თავის დროზე, იგი სრულიად შემთვევით აღმოვაჩინე, იმიტომ რომ დავიკარგე :)

საერთოდ, დაკარგვა უცხო ქალაქის შეცნობის და შეგრძნების ჩემი საყვარელი ხერხია. განსაკუთრებით კარგად ეს ძველ, სამხრეთულ ქალაქებში გამომიცდია - უბრალოდ შეუძლებელია იხელმძღვანელო რუკით ისეთ ქუჩებში, როგორიც იქაა. სჯობს მოდუნდე, მიენდო ნიავს, ხალხის მოძრაობას ან საკუთარ ცნობისმოყვარეობას და გაუყვე გზას. ადრე თუ გვიან მაინც ამოხვალ სადმე ცენტრალურ ადგილას, ან რამიე სახის ტრანსპორტს მაინც მიადგები.

აუცილებლად გადავიხედოთ ამ miradouro-დან და, სურვილის შემთხვევაში, ჩამოვსხდეთ კიდეც. მწეველთათვის გადასარევი ადგილია ერთი გაბოლებისათვის - ფიქრებიც თავისუფლად მიყვებიან ჯერ ქვემოთ მიმოფანტულ სახლის სახურავებს, ხოლო მერე , სკუპვა-სკუპვით, მდინარის წყალში ცვივდებიან. წყალში, რომელიც ასეთ ღრუბლიან დღეს ჰორიზონტის ხაზის გარეშე პირდაპირ ცაში გადადის... ძალიან ლამაზი და მშვიდი ადგილია...

მაგრამ ნუ დაგვავიწყდება, რომ ჩვენი გასეირნება აქ არ მთავრდება. შემდეგი დანიშნულების წერტილი აქაური ნარიყალა, Castelo de Sao George-ა. ახლა სადაც ვდგავართ, იმ ტერასიდან ის ჯერ არ ჩანს, ამიტომ გეზი მარცხნისაკენ, სიღრმეში უნდა ავიღოთ, სადაც ცოტა ხანში პატარა ქუჩებით კიდევ ერთ „ხედის წერტილს“ მივადგებით. ამჯერად ეს Miradouro da Nossa Senhora do Monte იქნება - ქალაქის ყველაზე მაღალი წერტილი. სწორედ აქედან დავინახავთ პირველად ციხე-სიმაგრეს, რომლიც VI საუკუნიდან ახლო წარსულამდე ქალაქის ყველაზე მნიშვნელოვან სტრატეგიულ წერტილს წარმოადგენდა.

სხვა დანარჩენზე მეტად მე პირადად ამ ციხესიმაგრეში მომწონს მისი შიდა ეზო - ნაცრისფერი ქვებისა და მარადმწვანე მცენარეების ერთობლიობით. ტურისტების გარდა აქ უამრავი ჯიშის და რჯულის ცხოველი შეგვხვდება, რიგითი კატებითა და ძაღლებით დაწყებული, ასეთი ეგზოტიკური ფარშევანგებით დამთავრებული. ეზოს თითქმის ყოველი წერტილიდან სულნთქვისშემკვრელი ხედები იშლება, როგორც თვითონ ლისაბონზე, ასევე პორტსა და მდინარეზეც. ჩემი ფავორიტი აქ Praca do Commercio-ს მხარეა, საიდანაც უზარმაზარი თანამედროვე ხიდის სილუეტიც კი მოჩანს მკრთალ ძაფად ჰორიზონტზე...
კიბეებზე, ზარბაზნებზე და კედლებზე ძრომიალისას გადაშლილი ხედების თანხმებით ადვილად ხვდები, თუ რატომ იბადებოდნენ ამ ქვეყანაში ისეთი ადამიანები, როგორებიც როგორიც იყო ვასკო და გამა და რატომ მაინცდამაინც აქედან გავიდა თავისი ექსპედიციით ქრისტეფორე კოლუმბი. თითქოს ჰაერიც კი გაჟღენთილია აქამდე უნახავი ადგილების შემეცნების სურვილით და სწრაფვით სიახლისაკენ - მე პირადად გულიც კი დამწყდა, რომ დედამიწაზე აღარ დარჩა აღმოუჩენელი თუნდაც კუნძულიც კი და მე არ შემიძლია მისი პოვნა... მაგრამ, რას იზამ. ჩვენ პროგრესისა და კოსმოსის საუკუნეში დაბადებულებს, სხვა მიმართულებები გვაქვს ასათვისებელი.

თუმცა, ყველა დროებისა და ერის ადამიანებს გვაერთიანებს პირველადი მოთხოვნები - როგორიცაა დასვენება და კვება. სწორედ ამიტომ ამჯერად მინდა გაზიაროთ პორტუგალიურ სამზარეულოს და, მასთან ერთად, აქაური კულტურის ისეთ მნიშვნელოვან ნაწილს, როგორიცაა fado.

ყველაზე გემრიელი რესტორნები და ყველაზე კარგი fado-ს შემსრულებლები ჩემი გამოცდილებით, Bairro Alto-ში მოიპოვებიან. სიტყვასიტყვით ეს სახელწოდება „ზემო უბანს“ ნიშნავს, ამიტომ აქაც, Alfama-ს მსგავსად, აღმართ-დაღმართ ფორთხიალი მოგვიწევს. მაგრამ, გამომდინარე რა იქიდან, რომ უკვე საკმაოდ დავიღალეთ და აგრეთვე იმის გამო, რომ ამ ძველებურ უბნებში მეტრო, ცხადია, არ არსებობს, უნდა ვისარგებლოთ ტრამვაით. ამჯერად გვაწყობს 28-ე ხაზი, რომელიც პირდაპირ ჩაგვაცუნცულებს ლისაბონის ერთ-ერთ ყველაზე კოლორიტულ fado წერტილში.

თქვენ ალბათ გაინტერესებთ, რა არის ეს fado, რომელზეც ამდენს ვლაპარაკობ. პროფესიონალები გეტყვიან, რომ ეს არის უნიკალური მუსიკის ჟანრი, რომელიც მხოლოდ პორტუგალიას ახასიათებს და ამ ქვეყნის მთელ არსებას შეგაგრძნებინებთ. მეც ვეთანხმები ამ დებულებას, ოღონდაც ნაწილობრივ. ჩემი აზრით, არსობრივადაც და სტილისტურადაც fado-სთან ძალიან ახლოსაა როგორც რუსული რომანსი, ასევე ესპანური ფოლკლორი. მაგრამ, ასეა თუ ისე, ლისაბონში ჩვენის სტუმრობა არასრული იქნება ამ სულისშემხუთველი მუსიკის გარეშე.

რაც შეეხება კვებას - აუცილებლად მიირთვით ხორცი და ზღვის პროდუქტები, თუგინდ მათი მოყვარული დიდად არ იყოთ. ყველაზე გემრიელად აქ სწორედ ამ პროდუქტებს ამზადებენ. ღვინოს რაც შეეხება, მე დიდად ვერ ვერკვევი, ამიტომ, არჩევანი თქვენთვის ან მიმტანისათვის მომინდვია.

საღამოს „გაჩაღებასთან“ ერთად რესტორნის თაღების ქვეშ ჩვენი დღევანდელი პირველი შემსრულებელი ჩნდება. მისი არც სახელი ვიცი და არც გვარი, მაგრამ ამას მნიშვნელობა არ აქვს. ერთადერთი, რაც მასში მაინტერესებს, მისი ემოციური სახე და სევდიანი და ამავე დროს ვნებიანი ხმაა. რამოდენიმე სიმღერის შემდეგ მას ცვლის აი ეს მამაკაცი, რომლის სიმღერაშიც მე მოთვინიერებულ აგრესიას ვგრძნობ - არ ვიცი, რაზე მღერის ის, მაგრამ ინტონაციითა და მისი სახის გამომეტყველებით ვხვდები, რომ ალბათ ღალატზე, ტკივილზე და უსამართლობაზე... მისი ხმა იმდენად ემოციურია, რომ მაჯადოებს, თვალს ვერ ვწყვეტ მის სახეს და ჩემი უგემრიელესი ველური ტახის ანტრეკოტიც კი მავიწყდება... მოულოდნელად, ამ მამაკაცს უფრო ენერგიული და შემიძლია ვთქვა, კეკლუცი ქალბატონი ცვლის - ვიზუალურად მე ის მედეა ჩახავას მივამსგავსე მაგრამ არ ვიცი, თქვენ რამდენად დამეთანხმებით. სულ სხვანაირია ამ ქალბატონის სიმღერა და მე მალევე ვხვდები რატომაც - უცხო სიტყვათა შორის ძალიან მკაფიოდ გამოვიჭირე „ლიშბოა“. სწორედ ასე ეძახიან ამ უნიკალური ქვეყნის ბინადრები თავიანთ დედაქალქს... ამიტომაც არ მიკვირს, რომ მასზე ნამღერი სევდიანი fado-ც კი რაღაცნაირად მხიარულად ჟღერს...
და აი, დარჩა ამ საღამოს პროგრამაში გათვალისწინებული ბოლო შემსრულებელი - თავად ამ რესტორნის პატრონი, თურმე ძალიან ცნობილი შემსრულებელი ქალი. როდესაც მეგონა, რომ უკვე გადავაბიჯე გაოცების და ემოციური დაძაბულების ზღვარს, თურმე შევმცდარვარ. ამ ქალბატონის არაჩვეულებრივმა, მთრთოლვარე ხმის ტემბრმა ლამის მატირა. მაგრამ ყველაზე ძალიან მაინც მისი სევდიანი თვალები დამამახსოვრდა, რომლებშიც თითქოს ჩანდა ყველაფერ იმის ილუსტრაცია, რასაც იგი სიმღერად გადმოგვცემდა...
თუმცა, არალირიული გადახვევის სახით მაინც უნდა აღვნიშნო, რომ ყველაზე მეტად მაინც ერთი გიტარისტი ბიჭი მომეწონა :) მთელი საღამო მესროდა მრავლისმეტყველ მზერებს და მეც არ ჩამოვრჩებოდი, ვაჩხაკუნებდი და ვაჩხაკუნებდი აპარატს. ვინ იცის, მარტო რომ ვყოფილვიყავი, იქნებ გამომლაპარაკებოდა კიდეც, მაგრამ... მოკლედ, აშკარაა რომ აქ მეორედ აუცილებლად უნდა ჩამოვიდე.

ამასობაში ლისაბონში უკვე ღამეც დამდგარა. მაგრამ ეს იმას არ ნიშნავს, რომ ჩვენ დასაძნებლად უნდა გავეშუროთ - პირიქით. ახლა Bairro Alto-ს ყველაზე მხიარული, ყველაზე ცოცხალი და კოლორიტული დრო იწყება. რა დროს ძილია, როდესაც ჩვენს ირგვლივ ახალგაზრდა, სიმპატიური პორტუგალიელებით გავსებული აი ასეთი ქუჩებია :) სულ რომ არ აპირებდე დალევას და გართობას, მოგანდომებენ...

ყოველი ბარიდან, ყოველი პატარა კლუბიდან ჟრიამული, სიცილი და მუსიკა ისმის. აქ ვერ ნახავთ დიდ, ქრომირებულ და მჟავისფერ დისკოტეკებს - აქ ყველაფერი გაცილებით უფრო შინაურია - დეკორატიული წვიმებითა და ლამპიონებით გალამაზებული. მე ვიტყოდი, ბოჰემურიც... აქ ქუჩებში იმპროვიზირებული კონცერტები იმართება, აქ ერთმანეთს უცხოები ესალმებიან და მეგობრები ემშვიდობებიან, აქ მხიარულებაა, აქ ყველას ერთმანეთის ესმის, იმიტომ რომ ჯადოსნური ღამის უნივერსალურ ენაზე საუბრობენ...

ვფიქრობ, საღამოს დასასრულისათვის მშვენიერი ადგილია. ოღონდაც დასრულებაში იმას კი არ ვგულისხმობ, რომ სახლისაკენ/სასტუმროსაკენ უნდა წავიდეთ, არამედ იმას, რომ ჩვენთვის სასურველი ერთი რომელიმე ბარი ავირჩიოთ, თუნდაც დასაწყისისათვის და პორტუგალიური კულტურის თანამედროვე, სოციალურ ნაწილს გავეცნოთ უფრო სიღრმისეულად. სასურველია, ცოტაოდენი ალკოჰოლის თანლებით, if you know what I mean ;)

წარმატებებს გისურვებთ! დარწმუნებული ვარ, ჩემს მსგავსად თქვენც ძალიან მოგეწონებათ აქაურობა...

მე კი მომავალ გასეირნებამდე გემშვიდობებით!